NGHỈ VIỆC NHƯ THẾ NÀO ĐÚNG LUẬT?

1. Quyền nghỉ việc của người lao động theo Bộ luật Lao động

Pháp luật lao động ghi nhận quyền nghỉ việc của người lao động như một quyền cơ bản, không phụ thuộc vào ý chí của người sử dụng lao động. Khi người lao động thực hiện đúng yêu cầu về lý do và thời hạn báo trước theo Điều 35 Bộ luật Lao động 2019 thì việc nghỉ việc sẽ được xem là hợp pháp.

1.1 Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của người lao động (Điểm đ khoản 1 Điều 5 BLLĐ 2019)

Điểm đ khoản 1 Điều 5 Bộ luật Lao động 2019 quy định người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Đây là quyền hợp pháp và không phụ thuộc vào việc công ty có đồng ý hay không. Chỉ cần người lao động thực hiện đúng quy định của Điều 35 về lý do và thời hạn báo trước thì việc nghỉ việc sẽ được xem là đúng luật và không phải chịu các nghĩa vụ bồi thường theo Điều 40.

1.2 Trường hợp người lao động được nghỉ việc không cần báo trước (Khoản 2 Điều 35 BLLĐ 2019)

Khoản 2 Điều 35 Bộ luật Lao động 2019 liệt kê bảy trường hợp người lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không cần báo trước. Các tình huống này thường phát sinh khi quyền và lợi ích của người lao động bị xâm phạm hoặc không còn điều kiện bảo đảm an toàn khi tiếp tục làm việc.

Các trường hợp gồm:

• Không được bố trí đúng công việc hoặc địa điểm làm việc như thỏa thuận trong hợp đồng.

• Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn theo quy định.

• Bị ngược đãi, đánh đập, nhục mạ, cưỡng bức lao động.

• Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

• Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở y tế theo Điều 138.

• Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu theo Điều 169.

• Công ty cung cấp thông tin không trung thực khi ký hợp đồng, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng.

1.3 Trường hợp người lao động phải báo trước khi nghỉ việc (Khoản 1 Điều 35 BLLĐ)

Khoản 1 Điều 35 Bộ luật Lao động 2019 quy định thời gian báo trước tùy theo loại hợp đồng lao động. Đây là nghĩa vụ bắt buộc để đảm bảo doanh nghiệp có thời gian sắp xếp nhân sự và người lao động không bị coi là nghỉ việc trái luật.

Thời gian báo trước gồm:

• 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

• 30 ngày đối với hợp đồng xác định thời hạn từ 12 đến 36 tháng.

• 3 ngày làm việc đối với hợp đồng có thời hạn dưới 12 tháng.

• Đối với ngành nghề đặc thù thì thời gian báo trước thực hiện theo quy định riêng của Chính phủ.

2. Hết hạn hợp đồng lao động có cần xin nghỉ không?

Khoản 1 Điều 34 Bộ luật Lao động 2019 quy định hết hạn hợp đồng là một trong các căn cứ làm chấm dứt hợp đồng lao động. Điều này có nghĩa khi thời hạn hợp đồng kết thúc thì quan hệ lao động tự động chấm dứt mà không cần thêm thủ tục đơn phương hay báo trước từ phía người lao động.

Khi hợp đồng hết hạn, người lao động không cần viết đơn xin nghỉ vì đây là trường hợp pháp luật đã ghi nhận sẵn. Người sử dụng lao động có trách nhiệm thực hiện các thủ tục liên quan như thanh lý hợp đồng, thanh toán đầy đủ các khoản quyền lợi còn lại và thực hiện việc chốt sổ bảo hiểm xã hội theo đúng quy định.

3. Nghĩa vụ của người lao động khi nghỉ việc trái luật (Điều 40 BLLĐ 2019)

Điều 40 Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ hậu quả pháp lý khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật. Việc hiểu rõ các nghĩa vụ này giúp người lao động cân nhắc và lựa chọn cách nghỉ việc đúng quy định để không phải bồi thường.

3.1 Các nghĩa vụ phải chịu nếu nghỉ trái pháp luật

Theo Điều 40, người lao động nghỉ việc không đúng luật sẽ phải gánh các nghĩa vụ sau:

• Không được hưởng trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 46.

• Phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản bằng nửa tháng tiền lương theo hợp đồng.

• Bồi thường thêm khoản tiền lương tương ứng với số ngày không báo trước theo thời hạn báo trước tại Điều 35.

• Hoàn trả chi phí đào tạo nếu có ký hợp đồng đào tạo theo Điều 62.

3.2 Trường hợp được xem là nghỉ đúng luật

Người lao động sẽ không phải chịu các nghĩa vụ nêu trên nếu thuộc một trong hai trường hợp sau:

• Nằm trong nhóm được nghỉ việc ngay mà không cần báo trước theo Khoản 2 Điều 35, chẳng hạn như không được trả lương đúng hạn, bị ngược đãi, công ty cung cấp thông tin không trung thực khi ký hợp đồng.

• Đã báo trước đúng thời hạn quy định tại Khoản 1 Điều 35 tùy theo loại hợp đồng lao động.

4. Cách xin nghỉ việc đúng luật để không bị phạt theo Điều 40

Để việc nghỉ việc được xem là hợp pháp và không phải bồi thường theo Điều 40 Bộ luật Lao động 2019, người lao động cần thực hiện đầy đủ các bước theo đúng quy định, việc này giúp hạn chế rủi ro bị xem là nghỉ ngang mà còn bảo đảm quyền lợi khi chấm dứt hợp đồng.

4.1 Kiểm tra loại hợp đồng và thời gian báo trước

Người lao động nên xem lại hợp đồng lao động và các phụ lục kèm theo để xác định chính xác loại hợp đồng đang ký. Việc xác định đúng là cơ sở để áp dụng thời gian báo trước theo Khoản 1 Điều 35, tránh vi phạm và bị tính là chấm dứt trái luật. 

4.2 Viết đơn nghỉ việc đầy đủ thông tin quan trọng

Khi đã nắm rõ thời hạn báo trước, người lao động cần chuẩn bị đơn nghỉ việc với các thông tin rõ ràng và đầy đủ. Một đơn nghỉ việc được xem là hợp lệ nên có:

• Thời gian nộp đơn để xác định mốc tính ngày báo trước.

• Thời điểm nghỉ việc chính thức theo đúng thời hạn báo trước.

• Lý do nghỉ việc, có thể nêu ngắn gọn hoặc không cần nêu cụ thể.

• Đề nghị công ty sắp xếp việc bàn giao công việc và thanh toán đầy đủ các quyền lợi liên quan.

4.3 Bàn giao công việc và yêu cầu xác nhận

Người lao động cần lập biên bản bàn giao công việc một cách chi tiết và rõ ràng để tránh tranh chấp về trách nhiệm sau khi nghỉ việc. Biên bản nên ghi nhận tình trạng công việc, tài sản, hồ sơ và đối tượng tiếp nhận. Sau khi hoàn tất, người lao động nên yêu cầu công ty ký xác nhận vào đơn nghỉ việc hoặc biên bản bàn giao để làm bằng chứng về việc đã thực hiện đúng quy trình.

4.4 Theo dõi việc thanh toán và chốt sổ BHXH

Sau khi nghỉ việc, người lao động nên kiểm tra các khoản thanh toán từ phía công ty để bảo đảm quyền lợi theo Điều 48 và các quy định liên quan. Các nội dung cần theo dõi gồm:

• Tiền lương của tháng cuối cùng làm việc.

• Số ngày phép năm chưa nghỉ được thanh toán bằng tiền.

• Việc chốt sổ bảo hiểm xã hội và trả lại sổ theo quy định để người lao động tiếp tục tham gia ở nơi làm việc mới.

5. Luật Ngọc Tín Phát - Hỗ trợ người lao động trong các tình huống nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng

Nhiều người lao động khi nghỉ việc thường lo lắng không biết mình nghỉ đúng luật hay chưa, có bị công ty bắt bẻ là nghỉ ngang hay không. Luật Ngọc Tín Phát sẽ hỗ trợ người lao động từ khâu xem xét tình huống, hướng dẫn thủ tục đến tham gia bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp.

5.1 Tư vấn cụ thể theo từng trường hợp nghỉ việc

Mỗi trường hợp nghỉ việc có bối cảnh và giấy tờ khác nhau, luật sư của Luật Ngọc Tín Phát sẽ:

• Xem xét hợp đồng lao động, nội quy, thỏa ước và các email, tin nhắn trao đổi giữa người lao động và công ty.

• Đối chiếu với Điều 35, Điều 40 Bộ luật Lao động 2019 để xác định người lao động có thuộc trường hợp được nghỉ việc ngay không cần báo trước hay phải báo trước theo thời hạn.

• Đánh giá việc nghỉ việc là đúng luật hay có nguy cơ bị xem là đơn phương trái luật, từ đó tư vấn cách xử lý an toàn, hạn chế rủi ro bị yêu cầu bồi thường theo Điều 40.

5.2 Soạn thảo đơn nghỉ việc đúng luật

Nhiều tranh chấp phát sinh chỉ vì đơn nghỉ việc viết không rõ ràng hoặc không thể hiện đúng thời điểm, thời hạn báo trước, Luật Ngọc Tín Phát hỗ trợ:

• Soạn thảo đơn nghỉ việc đầy đủ nội dung cần thiết, tuân thủ quy định về báo trước theo Điều 35 Bộ luật Lao động 2019.

• Thể hiện cách trình bày lý do nghỉ việc phù hợp, tránh bị hiểu nhầm là tự ý bỏ việc hoặc nghỉ ngang.

• Hướng dẫn người lao động cách gửi đơn, lưu lại bằng chứng và trao đổi với công ty để tránh bị quy chụp là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật.

5.3 Hỗ trợ giải quyết tranh chấp và yêu cầu bồi thường thiệt hại

Không ít trường hợp khi nghỉ việc bị công ty gây khó dễ hoặc không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với người lao động. Trong các tình huống này, Luật Ngọc Tín Phát sẽ hỗ trợ quý khách:

• Tư vấn và đại diện làm việc với doanh nghiệp gây khó khăn trong việc chấp nhận đơn nghỉ việc hoặc không thực hiện đúng thời hạn chấm dứt hợp đồng.

• Hỗ trợ yêu cầu công ty thanh toán đủ lương, tiền phép năm, các khoản khác và thực hiện chốt sổ bảo hiểm xã hội đúng quy định.

• Bảo vệ quyền lợi khi người lao động bị “ép nghỉ”, “không cho nghỉ”, bị trả thù, bị kéo dài thời gian giải quyết hoặc bị cản trở trong việc nhận hồ sơ, sổ bảo hiểm.

• Tư vấn, soạn đơn khiếu nại, yêu cầu hòa giải, khởi kiện ra tòa án có thẩm quyền nếu tranh chấp không thể tự thương lượng.​

Nghỉ việc đúng luật không chỉ giúp chúng ta tránh bồi thường theo Điều 40 mà còn bảo vệ đầy đủ lương, BHXH và các quyền lợi liên quan. Nếu quý khách có băn khoăn về trường hợp cụ thể của mình, hãy liên hệ Luật Ngọc Tín Phát để được luật sư tại Hóc Môn tư vấn và hỗ trợ tận tâm.

CÔNG TY LUẬT TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN NGỌC TÍN PHÁT

Trụ sở: Tầng trệt, nhà số 22 Lý Thường Kiệt, Xã Hóc Môn, TP Hồ Chí Minh
Hotline: 0988 599 725 - 0339 773 394
Email: ngoctinphat.law20624@gmail.com
Website: luatngoctinphat.com